دادگاه‌های صلح یک دادگاه عام در مقیاس کوچک‌تر است/ ورود ۲۱ هزار پرونده به دادگاه‌های صلح استان گلستان 

تشکیل دادگاه‌های صلح، از مهمترین تغییر و تحولات در قانون جدید شورا‌های حل اختلاف است که در سال ۱۴۰۲ توسط مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و صلاحیت‌های آن پیش بینی شد.

 راه اندازی محاکم صلح در کنار شورا‌های حل احتلاف، تدبیر شدند تا میزان حجم ورودی پرونده به دادگاه‌ها کاهش یافته و روند رسیدگی سرعت بیشتری پیدا‌کند.

دادگاه صلح، برخلاف شورای حل اختلاف صلاحیت رسیدگی به برخی دعاوی حقوقی از جمله تصرف عدوانی، مزاحمت و ممانعت از حق، دعاوی مربوط به جهیزیه و مهریه و دعاوی مالی تا نصاب یک میلیارد ریال، همچنین برخی از جرایم عمدی و غیرعمدی مانند حوادث ناشی از کار یا تصادفات رانندگی را نیز دارند. 

 شورا‌های حل اختلاف تنها مجاز هستند برای ایجاد صلح و سازش در بین طرفین دعاوی اقدام کنند و حق هیچ‌گونه رسیدگی نداشته و نمی‌توانند رای قضایی صادر کنند در حالی که دادگاه صلح به برخی از دعوا رسیدگی می‌کند. در این راستا، دادگاه‌های صلح موظف هستند ابتدا پرونده را به شورای حل اختلاف ارجاع دهند و در صورتی که امکان صلح و سازش وجود نداشته باشد و یا در صورت مخالفت یکی از طرفین دعوا، دادگاه صلح به ماهیت دعوا رسیدگی می‌کند.

راه اندازی شعب دادگاه‌های صلح از ابتدای سال جاری در برخی شهرستان‌ها و بخش‌ها آغاز شد و به تدریج در تمامی نقاط و بخش‌های کشور و سپس در مراکز استان‌ها آغاز به کار کرده است. 

طیف وسیعی از پرونده‌ها به دادگاه‌های صلح ارجاع می‌شود

حجت‌الاسلام والمسلمین خلیلی، معاون اول قوه قضاییه یکی از مسئولان عالی دستگاه قضایی است که بشدت پیگیر راه اندازی دادگاه‌های صلح در استان‌های مختلف کشور بوده و به همین منظور نیز دستور راه اندازی جلسات شورای راهبری قانون جدید شورا‌های حل اختلاف و تشکیل دادگاه‌های صلح برای انجام هماهنگی‌های لازم در این راستا را صادر کرده و خود او نیز در این جلسات شرکت می‌کند. 

حجت‌الاسلام والمسلمین خلیلی ۱۵ آبان و در مراسم افتتاح دادگاه‌های صلح استان تهران گفت: بعد از تصویب قانون جدید شورا‌های حل اختلاف و دادگاه‌های صلح، این قانون به شیوه ارزشمندی اجرا شد. این قانون به تدریج در سراسر کشور اجرا شد و دادگاه‌های صلح ابتدا در بخش‌ها و بعد در شهرستان‌ها و مراکز استان‌ها راه‌اندازی شدند. در حال حاضر دادگاه‌های صلح در اکثر استان‌ها افتتاح شده است.

معاون اول قوه قضاییه گفت: در حال حاضر طیف وسیعی از پرونده‌ها به دادگاه‌های صلح ارجاع می‌شود. امروز دادگاه‌های صلح در کنار شورا‌های حل اختلاف قرار دارند تا بخشی از پرونده‌ها که ظرفیت صلح و سازش دارند به سازش ختم شوند. دادگاه‌های صلح به کاهش اطاله دادرسی کمک خواهد کرد.

حجت‌الاسلام والمسلمین خلیلی اظهار کرد: برای رسیدن به دادرسی عادلانه یا عادلانه‌تر همچنین دسترسی و رسیدن به عدالت ابتدا باید بدانیم در چه موضوعی و در متن چه گزاره‌ای باید تاثیرگذار باشیم. عدالت یک عصر است و زمان و مکان نمی‌شناسد و در عصر و زمان منحصر نشده است. عدالتی که در ذهن همگان آشناتر است به معنای قرار دادن هر چیزی در جای خود است و عصر و زمان نمی‌تواند آن را کهنه کند و در هر عصر و زمانی ثابت و بدون تغییر است و باید توجه ویژه‌ای به آن داشته باشیم.

دادگاه‌های صلح صلاحیت‌های چندگانه‌ای دارند

حجت‌الاسلام والمسلمین هادی صادقی، رئیس مرکز حل اختلاف قوه قضاییه اخیرا در پاسخ به این سوال که آیا در دادگاه‌های صلح مثل سایر دادگاه‌ها رسیدگی صورت می‌گیرد، اظهار کرد: دادگاه‌های صلح همچون دیگر محاکم و دادگاه‌ها است، یک دادگاه جداگانه و متفاوت، اما همان شئون دادگاهی را دارد؛ نه‌تنها دادگاه کیفری و نه‌تنها دادگاه حقوقی است، بلکه صلاحیت‌های چندگانه‌ای دارند.

وی با بیان اینکه صلاحیت دادگاه صلح، ذاتی است و مخصوص خودشان است، افزود: در موضوعاتی که دادگاه صلح صلاحیت دارد، هیچ دادگاه دیگری حق ورود ندارد، از این رو یک محکمه در کنار سایر محاکم به شمار می‌رود مثل محاکم خانواده که وقتی موضوعات خانواده وجود دارد تنها باید محکمه خانواده به آن رسیدگی کند.

رئیس مرکز حل اختلاف قوه قضاییه گفت: موضوعات مربوط به دادگاه صلح نیز تنها باید در دادگاه صلح رسیدگی شود، البته با همان فلسفه وجودی‌اش که تلاش کند صلح و سازش برقرار کند و اگر نشد مبادرت به صدور رای کند.

با آغاز روند رو به رشد تاسیس دادگاه‌های صلح در سایر استانها، شهر‌ها و شهرستان‌ها و بخش‌های مختلف کشور، استان گلستان نیز از این روند دور نمانده و گام‌های موثری برای استفاده و بکارگیری از این ظرفیت ارزشمند برداشته است. 

ورود نزدیک به ۲۱ هزارپرونده به دادگاه‌های صلح در استان گلستان 

حیدر آسیابی، رئیس کل دادگستری گلستان در گفت‌وگو با میزان، با اشاره به فعالیت دادگاه‌های صلح در همه حوزه‌های قضایی استان گفت: هم اکنون ۲۹ شعبه دادگاه صلح در استان فعال است که از زمان تشکیل تاکنون نزدیک به ۲۰ هزار پرونده به شعب این دادگاه‌ها ارجاع شده که نیمی از آنها رسیدگی و مختومه شده است و بقیه نیز تعیین وقت و در فرآیند رسیدگی قرار دارد.

وی افزود: در کنار دادگاه‌های صلح، شعب شورای حل اختلاف هم فعال است تا تلاش برای سوق دادن پرونده‌ها به صلح و سازش با تمرکز بیشتری صورت گیرد.

رئیس کل دادگستری استان گلستان با تاکید بر اینکه راه اندازی دادگاه‌های صلح، بستر را برای پرداختن شورای حل اختلاف به رسالت اصلی خود، یعنی صلح و سازش را فراهم کرده است.

وی ادامه داد: هدف از تشکیل دادگاه صلح کمرنگ شدن فعالیت شورا نیست بلکه هدف دادن فرصت بیشتر به اعضای شورای حل اختلاف برای صلح و سازش است.

قرار نیست در کار شورای حل اختلاف، اختلال ایجاد شود

آسیابی تصریح کرد: اعضای شورای حل اختلاف همچنان به کار خود ادامه خواهند داد و قرار نیست که در کار شورای حل اختلاف، اختلال ایجاد شود. 

۸۸ هیئت صلح و ۵۷۰ صلحیار در کنار شورا‌های حل اختلاف و دادگاه‌های صلح فعال هستند

رئیس کل دادگستری گلستان افزود: هم اکنون در گلستان ۸۸ هیئت صلح و ۵۷۰ صلحیار در کنار شورا‌های حل اختلاف و دادگاه‌های صلح فعال است که در برخی از این هیئت‌های صلح، بالای ۷۰ درصد اختلافاتی که به آنها ارجاع می‌شود با سازش مختومه می‌کنند و این دعاوی به فرآیند رسیدگی قضایی وارد نمی‌شود.

۲۹ شعبه دادگاه صلح در استان گلستان فعال است

احمد جعفری در گفت‌وگو با میزان، درباره وضعیت شعب دادگاه‌های صلح در استان، گفت: نخستین دادگاه صلح در گلستان از ۱۴ شهریور در شهرستان بندرترکمن آغاز به کار کرد و هم اکنون ۲۹ شعبه در استان فعال است و با اجرای قانون شورای حل اختلاف همه شعب شورای حل اختلاف فقط بر سازش پرونده‌ها تمرکز کرده‌اند و پرونده‌هایی که نیاز به رسیدگی و صدور رای دارند به شعب دادگاه‌های صلح، ارجاع شد.

معاون حل اختلاف دادگستری استان گلستان افزود: در نیمه نخست امسال نزدیک به ۶۵ هزار پرونده به شورا‌های حل اختلاف استان وارد و از این تعداد نزدیک به ۲۰ هزار پرونده منجر به مصالحه شد.

فعالیت ۱۱۹ شعبه شورای حل اختلاف در شهر‌ها و روستا‌های استان گلستان

وی ادامه داد: ۱۱۹ شعبه شورای حل اختلاف در شهر‌ها و روستا‌های استان با ۵۰۹ عضو فعال است که به صورت افتخاری با شورا‌ها همکاری می‌کنند.

اقدامات دادگستری گلستان برای راه اندازی دادگاه‌های صلح

معاون حل اختلاف دادگستری استان گلستان درباره اقدامات استان برای راه اندازی دادگاه‌های صلح گفت: در نخستین گام با تفویض اختیار از سوی رئیس کل دادگستری استان، کمیته نظارت بر اجرای قانون جدید شورای حل اختلاف و راه اندازی دادگاه‌های صلح تشکیل و نیازسنجی حوزه‌های قضایی برای استقرار دادگاه‌های صلح صورت گرفت.

وی ادامه داد: در کنار دادگاه‌های صلح در استان، شعب شورای حل اختلاف هم مستقر شد تا برای ترویج فرهنگ صلح و سازش اقدام کنند.

کمیته پاسخگویی به سوالات و ابهامات درباره دادگاه‌های صلح در استان تشکیل شده است

جعفری افزود: برای فعالیت بهتر دادگاه‌های صلح و جلوگیری از اطاله دادرسی و وقفه در رسیدگی پرونده‌ها در این دادگاه‌ها، کمیته پاسخگویی به سوالات و ابهامات درباره دادگاه‌های صلح هم در استان تشکیل شده است تا اگر همکاران ما ابهامی در بخشی دارند به این کمیته ارجاع و پس از بررسی از سوی قضات مجرب، به این ابهامات پاسخ داده شود.

کار نظارت دوره‌ای و مستمر از عملکرد دادگاه‌های صلح در حال انجام است

معاون حل اختلاف دادگستری استان گلستان افزود: در مرحله بعد از تشکیل دادگاه‌های صلح، کار نظارت دوره‌ای و مستمر از عملکرد این دادگاه‌ها هم در حال انجام است تا بتوانیم از اطاله دادرسی در این دادگاه‌ها جلوگیری شود.

صلاحیت دادگاه‌های صلح

وی درباره صلاحیت دادگاه‌های صلح هم گفت: دادگاه‌های صلح مطابق ماده ۱۲ قانون جدید شورای حل اختلاف کار رسیدگی به ۱۱ عنوان دعاوی حقوقی و جزایی را دارند که به طور خلاصه شامل دعاوی مالی تا نصاب یک میلیارد ریال که البته این مبلغ بر اساس این قانون هر سه سال قابل تغییر است، دعاوی حقوقی تصرف عدوانی، مزاحمت و ممانعت از حق، دعاوی راجع به جهیزیه، مهریه و نفقه تا نصاب مقرر در بند (۱) این ماده درصورتی‌که مشمول ماده (۲۹) قانون حمایت خانواده مصوب ۱اسفند۱۳۹۱ نباشد. دعاوی و درخواست‌های مربوط به تخلیه عین مستأجره و تعدیل اجاره‌بها به جز دعاوی مربوط به سرقفلی و حق کسب و پیشه، اعسار از پرداخت محکوم‌به درصورتی‌که دادگاه صلح نسبت به اصل دعوا رسیدگی کرده باشد، حصر ورثه، تحریر ترکه، مهر و موم و رفع آن، تأمین دلیل، تقاضای سازش موضوع ماده (١٨۶) قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب (در امور مدنی) مصوب ۲۱فروردین۳۷۹، جنبه عمومی و خصوصی کلیه جرایم غیر عمدی ناشی از کار یا تصادفات رانندگی، جرایم عمدی تعزیری مستوجب مجازات درجه هفت و هشت و دعاوی اصلاح شناسنامه، استرداد شناسنامه، اصلاح مشخصات مدرک تحصیلی (به‌استثنای مواردی که در صلاحیت دیوان عدالت اداری است)، الزام به اخذ پایان کار، اثبات رشد، الزام به صدور شناسنامه، تصحیح و تغییر نام.

دادگاه صلح یک دادگاه عام در مقیاس کوچکتر است

جعفری با بیان این که با تشکیل دادگاه‌های حقوقی هیچ فرقی در روند رسیدگی پرونده‌ها ایجاد نشده است، افزود: دادگاه صلح یک دادگاه عام در مقیاس کوچکتر است که با توجه به صلاحیت آن به دعاوی حقوقی و جزایی رسیدگی می‌کند.

تلاش‌ها متمرکز بر کاستن از مدت زمان رسیدگی‌ها است

معاون حل اختلاف دادگستری استان گلستان افزود: در ابتدای کار به دلیل این که صلاحیت رسیدگی‌ها از شورای حل اختلاف گرفته و دادگاه صلح سپرده شده است، همه پرونده‌ها به دادگاه صلح ارجاع شده که در بدو امر به علت تعداد زیاد پرونده‌ها امکان اطاله دادرسی وجود دارد که تلاش ما برای کاستن از مدت زمان رسیدگی‌ها است.

انتهای پیام/